พระราชลัญจกร

        พระราชลัญจกรประจำรัชกาล เป็นตราประจำพระมหากษัตริย์แต่ละรัชกาล ที่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าให้สร้างขึ้น เพื่อเริ่มต้นรัชกาลเพื่อประทับกำกับพระปรมาภิไธย ในเอกสารสำคัญต่างๆ ของชาติ ที่เกี่ยวด้วยการราชการแผ่นดิน เช่น รัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติ พระราชกำหนด พระราชกฤษฎีกา และเอกสารสำคัญส่วนพระองคที่เกี่ยวกับราชการแผ่นดิน พระราชลัญจกรเป็นเครื่องมงคลที่แสดงถึงพระราชอิสริยยศ และพระบรมเดชานุภาพของพระมหากษัตริย์ จากหลักฐานพบว่า มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา อันเป็นหลักฐานถึงความเจริญด้านวัฒนธรรมของชาติที่สืบต่อเนื่องมาถึงปัจจุบัน

        พระบรมราชสัญลักษณ์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เป็นรูปพระที่นั่งอัฐทิศ ประกอบด้วยวงจักร กลางวงจักรมีอักขระเป็น "อุ" หรือ "เลข 9" รอบวงจักรมีรัศมีเปล่งออกโดยรอบ เหนือจักรเป็นรูปเศวตฉัตร 7 ชั้น ฉัตรตั้งอยู่บนพระที่นั่งอัฐทิศ แปลความหมายว่า มีพระบรมเดชานุภาพในแผ่นดิน โดยที่วันบรมราชาภิเษก ตามโบราณราชประเพณี ได้เสด็จประทับเหนือพระที่นั่งอัฐทิศ สมาชิกรัฐสภาถวายน้ำอภิเษกจากทิศทั้ง 8 นับเป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ ที่พระมหากษัตริย์ในระบอบประชาธิปไตย ทรงรับน้ำอภิเษกจากสมาชิกรัฐสภา แทนที่จะรับจากราชบัณฑิตดั่งในรัชกาลก่อน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อวิทยาลัยครูทั่วประเทศว่า “สถาบันราชภัฏ” เมื่อวันที่ ๑๔ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๕ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานตราพระราชลัญจกรประจำพระองค์ ให้เป็นตราสัญลักษณ์ของสถาบันราชภัฏทั่วประเทศ เมื่อวันที่ ๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๓๘

         คำว่า “ราชภัฏ”  หมายถึง  “คนของพระราชา  ข้าของแผ่นดิน”  ซึ่งมีความหมายและนัยยะ ที่สำคัญและลึกซึ้งมาก เปรียบเสมือนว่า  สถาบันราชภัฏ  หรือ  มหาวิทยาลัยราชภัฏทุกแห่งทั่วประเทศ ได้เป็นผู้ทำงานถวายเพื่อสนองพระราชกรณียกิจของพระองค์  ในเรื่องที่สำคัญๆ พัฒนาประชาชนทุกหมู่เหล่าได้มีโอกาสทางการศึกษา  และพัฒนาตนเองในทุกๆ ด้าน ช่วยให้เขามีคุณภาพชีวิตดีขึ้นในทุกสถานที่รวมถึงชุมชนสังคมที่ส่วนราชการ หรือหน่วยงาน อื่นๆ ยังเข้าไม่ถึง  หรือละเลยในการพัฒนา

        ด้วยความสำนึกของ “คนราชภัฏ” จึงชัดเจนแล้วว่าทุกคนจักต้องมีจิตสำนึกที่จะต้องอุทิศตน  ทำงานทุกอย่างเพื่อเป็นการถวายความจงรักภักดีและเทิดทูน  อย่างหาที่สุดมิได้  จะกระทำสิ่งใดต้องคิดคำนึงเพื่อประชาชนเป็นที่ตั้ง  รวมทั้งปฎิบัติภารกิจต่างๆของมหาวิทยาลัย  ให้เปรียบเสมือนได้กระทำเพื่อถวายพระองค์ทุกกรณี  นั่นเอง

ราชภัฏสัญลักษณ์

         ราชภัฏสัญลักษณ์ได้หลอมรวมมาจากสัญลักษณ์เดิมของวิทยาลัยครูจำนวน 36 สถาบัน ให้คงเหลือความเป็นหนึ่งในรูปแบบสัญลักษณ์ใหม่เพียงรูปแบบเดียว โดยคำนึงถึงประโยชน์ในการนำไปใช้เพื่อการสื่อความหมาย ง่ายต่อการจดจำมีจุดเด่นและเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของสถาบัน เป็นรูปแบบที่เกี่ยวข้องกับสถาบันพระมหากษัตริย์ผู้ทรงให้กำเนิดสถาบันราชภัฏ และเป็นกลาง เกี่ยวข้องกับถิ่นที่ตั้ง ธรรมชาติ และความสอดคล้องกับชื่อสถาบันราชภัฏที่ได้รับพระราชทาน สีของสัญลักษณ์ ประกอบด้วยสีต่าง ๆ จำนวน 5 สี ดังต่อไปนี้ 

        สีน้ำเงิน แทนค่า สถาบันพระมหากษัตริย์ผู้ให้กำเนิด และพระราชทาน "สถาบันราชภัฏ" 

        สีเขียว แทนค่า แหล่งที่ตั้งของสถาบันราชภัฏ 36 แห่ง ในแหล่งธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อมที่สวยงาม 

        สีทอง แทนค่า ความเจริญรุ่งเรืองทางภูมิปัญญา 

        สีส้ม แทนค่า ความรุ่งเรืองทางศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น ที่ก้าวไกลใน 36 สถาบัน 

        สีขาว แทนค่า ความคิดอันบริสุทธิ์ ของนักปราชญ์แห่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 

การพัฒนารูปแบบของตราสัญลักษณ์

       พัฒนารูปแบบของตราสัญลักษณ์ โดยแสดงพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวอย่างชัดเจน ในกรณีการปรับเปลี่ยนแผนการศึกษาของชาติที่เด่นชัด โดยพัฒนาการศึกษาที่เริ่มจากบ้าน วัด วัง และโรงเรียนตามลำดับ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจุดสำคัญเมื่อทรงโปรดเกล้าฯ ให้มีการจัดตั้งโรงเรียนฝึกหัดอาจารย์ขึ้นเป็นครั้งแรก โดยทรงใช้กระบวนการทางปัญญาแก้ปัญหาระบบการพัฒนาประเทศ ตัวอักษรจึงเป็นส่วนประกอบสำคัญในการจัดวางรูปแบบตามสัญญลักษณ์ โดยปรับตัวอักษรไทยให้มีโครงสร้างในลักษณะใกล้เคียงระบบสากล คือใช้อักษรโรมันแบบ Ghothic หรือตัวอักษรอังกฤษแบบ Old English ตัวอักษรล้านนาและตัวอักษรขอม พัฒนาประกอบเข้าด้วยกัน เป็นแนวทางในการสร้างสรรค์รูปแบบตัวอักษร ให้สามารถแทนค่าความรู้สึกในการสื่อสารร่วมสมัยและแสดงความสูงส่งแห่งสถาบันพระมหากษัตริย์อัญเชิญตราพระราชลัญจกร ประจำพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๙ โดยมีอุณาโลมสีทองขอบสีส้มประดับบนเศวตฉัตร 3 ชั้นล่าง ด้านล่างของเศวตฉัตร ในวงกลมเปลี่ยนจักรซึ่งหมุนรอบอุณาโลมเดิมเป็นลายไทย สีทองบนพื้นเขียว พร้อมทั้งขอพระราชทานพระปรมาภิไธยย่อ "ภปร" สีทอง ขอบสีส้มประดับในวงกลมซึ่งมีพื้นสีน้ำเงิน เส้นขอบสีขาว เปลวของดวงตราลัญจกรสีทองขอบสีส้มสามสิบหกเปลวอยู่เหนือพื้นที่ภายในวงรีสีน้ำเงิน วงรีนอกของดวงตรา ด้านบนเป็นชื่อเดิมภาษาไทยของมหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี และมีลายประจำยามปิดหน้าและท้ายตัวอักษร ด้านล่างเป็นชื่อภาษาอังกฤษตัวอักษรสีทองบนพื้นเขียวและล้อมวงรีทั้งด้านในและด้านนอกด้วยเส้นสีทองทับ

ที่มา : มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี (2559). 90 ปี มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี: 9 ทศวรรษ โรงเรียนฝึกหัดครู สู่มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี. เพชรบุรี : เพชรภูมิการพิมพ์.