ที่ตั้ง

          ต. หินเหล็กไฟ อ. หัวหิน จ. ประจวบคีรีขันธ์

การพัฒนา  

         ด้านคมนาคม/สื่อสาร อันเนื่องมาจากพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร

ความเป็นมา

          เมื่อเดือนพฤษภาคม 2495 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ รัชกาลที่ 9 เสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎรบ้านห้วยคต ตำบลหินเหล็กไฟ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยรถยนต์พระที่นั่งไปตามทางเกวียน ที่มีสภาพขรุขระเป็นหลุมบ่อ ทำให้รถยนต์พระที่นั่งติดหล่มบริเวณใกล้บ้านของนายรวย งามขำ ซึ่งได้เข้ามาช่วยตำรวจทหารและข้าราชการที่ติดตามเสด็จฯ ยกรถยนต์พระที่นั่งจนพ้นจากหล่ม

          ทรงสอบถามปัญหาต่างๆ กับนายรวย จึงทรงทราบว่า ปัญหาใหญ่ที่สุดคือไม่มีถนนทำให้การเดินทาง โดยการเดินหรือเกวียน เพื่อนำพืชผลไปขายที่ตลาดหัวหิน ระยะทางประมาณ 20 กิโลเมตร ต้องใช้เวลานานเป็นวันหรือ 2 วัน หรือถ้าเช่าเหมารถจิ๊บก็มีค่าเช่าสูงถึงเที่ยวละ 500 บาท ไม่คุ้มค่ากับราคาพืชผลที่ขายได้ โดยเฉพาะหากเจ็บป่วยกะทันหันหรือถูกงูกัดก็ไม่สามารถมาถึงโรงพยาบาลได้ทันการณ์

          จึงมีพระราชดำริให้สร้างถนนจากหัวหินไปบ้านห้วยคต โดย ทรงใช้วิธีพระราชทานรถบูลโดเซอร์แก่ตำรวจตระเวนชายแดนค่ายนเรศวร ซึ่งมีภารกิจปฏิบัติงานอยู่ในเขตพื้นที่ดังกล่าว ที่ขณะนั้นมีปัญหาการปลูกพืชเสพติด ชนกลุ่มน้อยการลักลอบเข้าเมือง การขนของผิดกฎหมาย ทำให้ตำรวจได้ช่วยเหลือและมีความใกล้ชิดกับประชาชน สร้างความไว้วางใจให้ประชาชน ให้มีความมั่นใจในการให้ข้อมูลข่าวสารแก่ทางราชการ โดยตำรวจที่ไปช่วยก่อสร้างถนนได้พักแรมอยู่กับบ้านของผู้ใหญ่บ้าน มีการสอนหนังสือและกิจกรรมสันทนาการร่วมกันไปด้วยหลังเลิกงานตอนเย็น

          จากการสัมภาษณ์ราษฎรบ้านห้วยคต ที่มีโอกาสได้เฝ้าฯ รับเสด็จ เล่าว่า ต่อมาเสด็จฯ ไปทรงเยี่ยมราษฎรบ้านห้วยคต พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงสอบถามเกี่ยวกับแหล่งน้ำธรรมชาติ เสด็จฯ ไปทอดพระเนตรลำห้วยบริเวณหลังบ้านนายรวยเพื่อหาจุดก่อสร้างฝายทดน้ำ ในระหว่างนั้นสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงสอนเด็กๆ ในหมู่บ้านให้ร้องเพลง ทรงเล่านิทานพระราชทานแก่เด็กๆ และทั้งสองพระองค์ประทับเสวยพระกระยาหารบริเวณใต้ต้นไม้ใหญ่หน้าบ้านนายรวย

          มีพระราชดำรัสกับนายรวยว่า “ต่อไปที่นี้ น้ำจะไหล ไฟจะสว่าง ที่ดินจะมีราคา ให้ช่วยกันรักษาที่ดินไว้ให้ลูกหลาน อย่าไปขาย ...เพราะถ้าไม่มีที่ดินทำกินก็จะไม่มีอิสระ ต้องไปเป็นลูกจ้างคนอื่น...”

          นายรวย ได้นำผลขนุนมาทูลเกล้าฯ ถวาย จึงพระราชทานเงินให้เป็นขวัญถุง 36 บาท ซึ่งภรรยานายรวย เล่าว่า เป็นเรื่องแปลกมากที่หลายครั้งมีเหตุจำเป็นที่จะต้องใช้เงินพระราชทานนี้เพราะลูกป่วยมาก แต่ก็ได้รับความช่วยเหลือโดยตลอด ทำให้สามารถยังเก็บรักษาเงินพระราชทานไว้ได้จนถึงทุกวันนี้ และนายรวยได้สั่งเสียลูกไว้ว่าไม่ให้ขายที่ดิน เพราะได้รับปากกับพระเจ้าแผ่นดินไว้แล้ว

          การก่อสร้างถนนเข้าหมู่บ้านห้วยคต ซึ่งต่อมาพระราชทานชื่อว่า “ห้วยมงคล” ดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไปเป็นเวลาหลายปีจึงแล้วเสร็จ และได้รับการปรับปรุงมาโดยตลอด ปัจจุบันสามารถเดินทางจากหัวหินไปห้วยมงคลได้ในเวลาเพียง 20 นาที

          ถนนห้วยมงคลไม่เพียงเป็นเส้นทางสัญจรที่สะดวกขึ้น แต่ได้สร้างสัมพันธภาพที่ดีระหว่างตำรวจกับประชาชน และเป็นเครื่องมือช่วยแก้ไขปัญหาความมั่นคงในพื้นที่ด้วย

          นับเป็นโครงการพัฒนาชนบทอันเนื่องมาจากพระราชดำริแห่งแรก เปิดประตูสู่การพัฒนาประเทศในรูปแบบ “โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ” ตามมาอีกกว่า 4,000 โครงการ

การดำเนินงาน

         เริ่มดำเนินการก่อสร้างถนนตั้งแต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2510 แล้วเสร็จและเปิดให้บริการเดือน สิงหาคม พ.ศ. 2510 

ที่มา  

        - สำนักงาน กปร. (2561). โครงการ ก่อสร้างถนนห้วยมงคล. สืบค้น 24 มี.ค. 2565. จาก  http://km.rdpb.go.th/Project/View/6415

        - สำนักงาน กปร. (2562). องค์ความรู้เรื่อง "ถนนห้วยมงคล". สืบค้น 24 มี.ค. 2565. จาก http://km.rdpb.go.th/Knowledge/View/134