Title
ข้าวแช่
Creator
สมบูรณ์ แก่นตะเคียน, บรรณาธิการ.
Description
ข้าวแช่ เป็นอาหารที่เหมาะกับฤดูร้อน แก้กระหายได้เป็นอย่างดี นียมทำเป็นอาหารว่างรับประทานในครอบครัว หรือทำบุญเลี้ยงพระในเทศกาลตรุษและสงกรานต์จังหวัดเพชรบุรีมีร้านจำหน่ายข้าวแช่อยู่หลายแห่งในตลาด ซึ่งจะจำหน่ายตลอดทั้งปี ในอดีตนิยมชายข้าวแช่ในวัดมหาธาตุ วัดพระนอน ถ้ำเขาหลวง ถ้ำเขาบันไตอิฐและสนามหน้าเขาวัง เพียงราคาชุดละ ๑-๒ สตางค์เท่านั้น ปัจจุบันราคาชุตละ ๕-๑๐ บาท
ข้าวแช่ตำรับเมืองเพชรตั้งเดิม นิยมใส่ดอกกระดังงาไทยในน้ำอบข้าวแช่ ซึ่งเป็นหม้อดินขนาตใหญ่ สามารถเก็บความหอมและความเย็นได้เป็นอย่างตี ซึ่งข้าวแช่ของที่อื่นอาจจะมีเพียงดอกมะลิกับกลีบกุหลาบโรยในน้ำที่อบควันเทียนเท่านั้น ส่วนกับข้าวที่รับประทาน กับข้าวแช่ของเมืองเพชรต้องมีรสหวานนำและรสเค็มตาม มีเพียง ๓ อย่างเท่านั้น คือ ลูกกะปิ ปลากระเบนผัดหวาน และผักกาดเค็มผัดหวาน จึงอาจแตกต่างไปจากตำรับข้าวแช่ชาววัง หรือข้าวแช่ที่อื่น ซึ่งมีเครื่องเคียงเพิ่มขึ้นอีกหลายอย่าง เช่น พริกหยวก สอตไส้ หอมแดงสอดไส้ หมูสับปลาเค็มทอด ฯลฯ
ร.อ. ขุนชาญใช้จักร รน. เล่าว่า เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 2 เสด็จประทับแรม ณ พระนครคีรี เจ้าพนักงานต้องตั้งเครื่องข้าวแช่และขนมขี้หนูของเมืองเพชรรวมอยู่กับพระกระยาหารที่เสวยมื้อกลางวันเสมอ เพราะทรงโปรดปรานเป็นพิเศษ เวลานั้นภรรยาชำราชการผู้ใหญ่ของเมืองเพชรบุรี ต้องผลัดเปลี่ยนกันทำข้าวแช่ ส่งไปยังห้องตันเครื่องเพื่อจัดขึ้นโต๊ะเสวยทุกครั้ง เหตุนี้ต่อมาทางจังหวัดจึงได้ถือเป็นธรรมเนียมสืบมาที่จะทูลเกล้าฯ ถวายข้าวแช่และขนมขี้หนู (ขนมทราย) เป็นพระกระยาหารว่างทุกครั้งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ เสด็จพระราชดำเนินมายังจังหวัดเพชรบุรี
ข้าวแช่ตำรับเมืองเพชรตั้งเดิม นิยมใส่ดอกกระดังงาไทยในน้ำอบข้าวแช่ ซึ่งเป็นหม้อดินขนาตใหญ่ สามารถเก็บความหอมและความเย็นได้เป็นอย่างตี ซึ่งข้าวแช่ของที่อื่นอาจจะมีเพียงดอกมะลิกับกลีบกุหลาบโรยในน้ำที่อบควันเทียนเท่านั้น ส่วนกับข้าวที่รับประทาน กับข้าวแช่ของเมืองเพชรต้องมีรสหวานนำและรสเค็มตาม มีเพียง ๓ อย่างเท่านั้น คือ ลูกกะปิ ปลากระเบนผัดหวาน และผักกาดเค็มผัดหวาน จึงอาจแตกต่างไปจากตำรับข้าวแช่ชาววัง หรือข้าวแช่ที่อื่น ซึ่งมีเครื่องเคียงเพิ่มขึ้นอีกหลายอย่าง เช่น พริกหยวก สอตไส้ หอมแดงสอดไส้ หมูสับปลาเค็มทอด ฯลฯ
ร.อ. ขุนชาญใช้จักร รน. เล่าว่า เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 2 เสด็จประทับแรม ณ พระนครคีรี เจ้าพนักงานต้องตั้งเครื่องข้าวแช่และขนมขี้หนูของเมืองเพชรรวมอยู่กับพระกระยาหารที่เสวยมื้อกลางวันเสมอ เพราะทรงโปรดปรานเป็นพิเศษ เวลานั้นภรรยาชำราชการผู้ใหญ่ของเมืองเพชรบุรี ต้องผลัดเปลี่ยนกันทำข้าวแช่ ส่งไปยังห้องตันเครื่องเพื่อจัดขึ้นโต๊ะเสวยทุกครั้ง เหตุนี้ต่อมาทางจังหวัดจึงได้ถือเป็นธรรมเนียมสืบมาที่จะทูลเกล้าฯ ถวายข้าวแช่และขนมขี้หนู (ขนมทราย) เป็นพระกระยาหารว่างทุกครั้งที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และพระบรมวงศานุวงศ์ เสด็จพระราชดำเนินมายังจังหวัดเพชรบุรี
Subject
อาหารว่าง
ข้าวแช่
สำรับทำบุญ
Source
สมบูรณ์ แก่นตะเคียน, บรรณาธิการ. (2544). วัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญา จังหวัดเพชรบุรี. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร. หน้า 150-151.
915.93002พบ ว633
ISBN: 9744192682
Publisher
กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร.
Date
2544
Type
องค์ความรู้
Format
aplicaton/pdf
Language
tha
Rights
สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ เป็นหน่วยงานทางการศึกษาไม่แสวงหาผลกำไร - ใช้สำหรับการศึกษา ค้นคว้า วิจัยเท่านั้น