ที่ระลึกฌาปนกิจช่างปูนปั้น "เฉลิม พึ่งแตง" สกุลช่างเพชรบุรี รางวัลครูศิลป์ของแผ่นดิน

ที่ระลึกฌาปนกิจช่างปูนปั้น "เฉลิม พึ่งแตง" สกุลช่างเพชรบุรี รางวัลครูศิลป์ของแผ่นดิน

จักพงษ์ พึ่งแตง, เจ้าของ

ทวีโรจน์ กล่ำกล่อมจิตต์, บรรณาธิการ

อุดมเดช เกตุแก้ว

ในฐานะนักสื่อสารและนักประวัติศาสตร์ท้องถิ่นเพชรบุรี ทำให้รู้จักและคุ้นเคยกับผู้คนเมืองเพชรบุรีแทบทุกแขนงอาชีพ กลุ่มแขนง
อาชีพช่างเมืองเพชร ยิ่งได้สัมผัสได้บ่อยกว่าแขนงอื่น เพราะเมืองเพชรบุรีเป็นเมืองช่าง ช่างเมืองเพชรที่ผมเคยไปมาหาสู่ ได้ปะทะสังสรรค์สนทนาเรื่องศิลปะ วัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ บ่อย ๆ ได้แก่ ครูสม สุสุทธิ (สู่ธรรมชาติแล้ว) อาจารย์สัณฐาน ดิรมนัส ช่างเบื้อย (ระพิน เชื้อเวียง) (สู่ธรรมชาติแล้ว) ช่างทองร่วง เอมโอษฐ (สู่ธรรมชาติ) ช่างสำรวย เอมโอษฐ ช่างมนู เนตรสุวรรณ และช่างเฉลิม ที่งแตง (สู่ธรรมชาติแล้ว) เป็นต้น
         ช่างเฉลิม พึ่งแตง และช่างทองร่วง เอมโอษฐ เมื่อท่านว่างจะแวะมาเยือนที่บ้านผม ทว่าส่วนใหญ่ผมจะไปหาท่านทั้งสอง รับไปกินกลางวันแล้วสนทนากันเรื่องโน้นเรื่องนี้ สำหรับ ช่างเฉลิม พึ่งแตง มีพาหนะคือรถมอเตอร์ไชค์ยี่ห้อ BACO ล้อเล็ก ๆ นาน ๆ จะแวะมาที่บ้านผมสักที ส่วนช่างทองร่วง เอมโอษฐ มีพาหนะคือรถเก๋งยี่ห้อเบนช์ เป็นช่างปูนปั้นคนแรกและคนเดียวในเมืองเพชร์ที่ขับเบนซ์ ท่านมาเยือนบ้านผมบ่อยที่สุด
          ในฝีมือเชิงช่างปูนปั้น "ช่างทองร่วง" มีแบรนด์มีชื่อเสียงมากกว่าช่างอื่น ๆ ในเมืองเพชร แต่สำหรับ "ช่างเฉลิม" "ช่างทองร่วง" บอกและยอมรับโดยดุษฎีกับผมหลายครั้งออกสื่อวิทยุเพชรภูมิเรดีโอ ๑๐๓.๕ ก็เคย ท่านบอกว่า "ช่างเฉลิม พึ่งแตง" มีฝีมือเชิงช่างทำงานได้งามแบบขนบดั้งเดิมไตดีกว่าผม การแข่งขันในอาชีพเดียวกัน จึงไม่สู้ด้วยการปั้นที่สวยงามแต่สู้ความเป็นปรัชญาทางพุทธศาสนาและการสะท้อนการเมืองร่วมสมัย ยกตัวอย่าง การทำหน้าบันศาลาปริยัติธรรม วัดพลับพลาชัยที่ครูพิน อินฟ้าแสง ทำด้านทิศตะวันออก ช่างเฉลิม ทำหน้าบันทิศตะวันตก ส่วนผมทำด้านทิศใต้ ถ้าพิจารณาเอาความงามของลวดลาย ฝีมือ "ช่างเฉลิม" กินขาด ผมจึงทำปูนปั้นสะท้อนการเมืองและปรัชญาไง เพราะรู้ว่าทำให้สวยสู้ช่างเฉลิมเขาไม่ได้ช่างทองร่วงบอกกับผมอย่างนั้นครับ" ช่างเมืองเพชร ในยุค "ช่างเฉลิม/ช่างทองร่วง/ช่างสำรวย/ครูสม/ซ่างมนู" เป็นช่างที่มีผลงาน ในราวต้น พ.ศ. ๒๕๐๐ เป็นต้นมา
          ชื่อเสียงและมีแบรนด์เพราะนักวิชาการสื่อสารมวลชน อย่างเช่น ศาสตราภิชาน ล้อม เพ็งแก้ว อาจารย์บัวไทย แจ่มจันทร์ ช่วยยกระตับโตยนำเสนอผ่านสื่อสารมวลชน หนังสือพิมพ์ วิทยุ ทีวี และการเรียนการสอน แล้วนำเสนอกิจกรรมด้านกาทุกระดับในจังหวัดเพชรบุรี ตามลำดับ ช่างเฉลิม พึ่งแตง จึงเป็นช่างในยุคนักวิชาการและสื่อสารมวลชนที่มีบทบาท ให้ความสนใจในงานช่างเมืองเพชร จนได้ชื่อว่า "สกุลช่างเมืองเพธร" "ช่างเฉลิม และ ช่างทองร่วง" มีชื่อขั้นในระนาบเดียวกันมาโดยตลอด วันที่ ๑ต เมษายน ๒๕๖๖ ที่ผ่านมา ช่างทองร่วง เอมโอษฐ ได้คืนสู่ธรรมชาติมาวันที่ ๑๗ กันยายน ๒๕๖๖ "ช่างเฉลิม" สู่ธรรมชาติแล้วเช่นกัน ผลงานและความดีงามของช่างคือความหมายในวลีช่างเมืองเพชรที่ว่า "ตัวตายลายยังอยู่" ในการนี้ได้รับอนุญาตจาก พี่ประทุม พึ่งแตง ให้เข้าไปภายในบ้านพัก ซอยเสมาสามชั้นทำให้ทราบเป็นบ้านก่อปูนถือไม้สองชั้นมีสามจั่ว ทราบว่า "ช่างเฉลิม" ออกแบบเฮง ไม่แปลกใจเลยทำไมรูปทรงบ้านจึงพิเศษกว่าบ้านคนทั่วไป ภายในบ้าน ช่างเฉลิม พึ่งแตง พบว่ามีภาพรามเกียรติ์จับสามเขียนสีบนพื้นคำ แบบพิสดาร มีขนาด ๘๕ x ๑๓๐ ชม. แขวนอยู่ในห้องนั่งเล่น (ปกติไปหาช่างเฉลิมไม่เคยเข้าในบ้านเลย) พี่ประทุม พึ่งแตง คู่ชีวิตของ ช่างเฉลิม พึ่งแตง บอกกับผมว่า ช่างเฉลิม เริ่มเขียน รูปนี้ ลูกตั๊ก (จักรพงษ์ พึ่งแตง เรียนระดับมัธยม โรงเรียนวัดจันทราวาส(สุขประสร
ราษฎร์) ผมคำนวณได้ประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๐ - พ.ศ. ๒๕๔๓
ภาพรามเกียรติ์จับสาม พระราม ทศกัณฐ์ หนมาน และภาพกาก (คน) ภาพนี้ ช่างเฉลิม พึ่งแตง ยังมีได้ใส่กรอบและเนชื่อ น่าจะมีความนัยซ่อนอยู่
          วันที่ ๑๘ กันยายน เวลาบ่าย ๑๕.๕0 น้องตั๊ก "จักรพงษ์ พึ่งแตง" บุตรชาย "ช่างเฉลิม" คนเล็กโทรมาหา ขอให้ช่วยทำหนังสือที่ระลึกๆ งานศพพ่อ โดยออกทุนทรัพย์เองเป็นส่วนตัว ผมจึงรีบดำเนินการโดยพลัน "ช่างเฉลิม พึ่งแตง" เป็นครูช่างปูนปั้นอาวุโส เมืองเพรรบุรี ที่เขียนภาพจับได้งามนัก ผมชอบภาพนี้ ภาพจับสามงามนักบนพื้นดำด้วย จึงนำมาทำเป็นปกหนังสือที่ระลึกฯ เล่มนี้
          หนังสือที่ระลึกฯ "เฉลิม พึ่งแตง" ขนาด A5 จำนวน ๕๖ หน้า พิมพ์ ๔ สี ด้วยกระดาษอาร์ต จำนวน ๕0- เล่ม แซงขันกับเวลาเพียง ๕ วัน อาจมีความผิดพลาดบ้าง ขอโปรดอภัย "ช่างเฉลิม พึ่งแตง" ช่วงมีชีวิตท่านนับถือศาสตราภิชาน ล้อม เพ็งแก้ว ประหนึ่งญาติไปมาหาสู่ตลอด ผมไปเรียนกับท่านอาจารย์ เมื่อบ่ายวันพุธที่ 6 กันยายน ว่าทำหนังสือที่ระลึกงานศพร่างเฉลิบ ครูมีคำพูดอะไรฝากบ้าง ศาสตราภิชานล้อม เพ็งแก้ว บอกกับผมว่า "ขอให้ช่างเฉลิมไปดีนะ"

เฉลิม พึ่งแตง

ช่างปูนปั้น

ครูศิลป์

สกุลช่างเมืองเพชรบุรี

731.42 จ223ท 2566

เพชรบุรี : เพชรภูมิการพิมพ์

23 ก.ย. 2566, เผยแพร่

หนังสือ

application/pdf

56 หน้า : ภาพประกอบ ; 21 ซม

tha

สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏเพชรบุรี เป็นหน่วยงานทางการศึกษาไม่แสวงหาผลกำไร - ใช้สำหรับการศึกษา ค้นคว้า วิจัยเท่านั้น